20 lat temu, 25 października, w Zarządzie Głównym PZŻ odbyła się ogólnopolska narada wodniaków różnych środowisk, dotycząca organizacji „Powitania UE na polskich wodach”. Nie był to początek przygotowań imprez planowanych na rok 2004, lecz podsumowanie wielomiesięcznych już przygotowań.
Dla mnie zaczęły się jeszcze rok wcześniej, od przypadkowego spotkania z Wojciechem Kuczkowskim, w warszawskim Domu Literatury, na premierze książki, innego zresztą autora, gdzie jednak pojawiał się wątek pływania Wisłą statkami pasażerskimi, jeszcze w latach 50 wieku XXX. Kuczkowski – żeglarz, autor przewodników po polskich wodach i wielu artykułów o tej problematyce, zaczął mi opowiadać o swym pomyśle, by wejście Polski do UE w 2004 roku powitać też na naszych wodach. W naszych kolejnych dyskusjach pomysł konkretyzował się, zaczęliśmy o nim rozmawiać z kolejnymi osobami. No i z tego zrobiła się lawina – choć w tym przypadku raczej należałoby powiedzieć, że wodospad. Niedługo mieliśmy to, co najważniejsze (he, he) – czyli wizytówki. On – Przewodniczącego Komitetu Organizacyjnego. A ja – Dyrektora Biura Organizacyjnego. Oczywiście biura jednoosobowego, społecznego i głównie w teczce noszonego.
Lata później, przy rozpoczęciu przygotowań do Roku Wisły, kolegom udostępniłem materiały „Powitania…” – by pokazać jak długotrwałe i różnorodne potrzebne są przygotowania do dużej imprezy na wodach. A oto początek sprawozdania (o przebiegu imprezy będę tu informować w kolejnych wpisach):
Sprawozdanie z operacji
Powitania Unii Europejskiej na polskich wodach w 2004 roku
pod honorowym patronatem Prezydenta RP, Aleksandra Kwaśniewskiego
Podstawy działania
Postanowienia o poparciu inicjatywy zgłoszonej przez Komisję Turystyki Żeglarskiej PTTK i podjęciu współorganizacji Powitania
· z dnia 23 kwietnia 2003 roku – Prezydium Polskiego Związku Żeglarskiego,
· z dnia 25 kwietnia 2003 roku – Prezydium Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego.
W dniu 29 maja 2003 roku w siedzibie Polskiej Organizacji Turystycznej Prezes POT, Andrzej Kozłowski wraz z Dyrektorem Produktu Krajowego POT, Jerzym Walaskiem, przyjął współorganizatorów operacji – Sekretarza Generalnego PTTK Andrzeja Gordona, Wiceprezesa PZŻ Stanisława Latka oraz Wojciecha Kuczkowskiego i Mirosława Czernego jako inicjatorów i autorów założeń operacji. Po przedstawieniu koncepcji Wojciech Kuczkowskim zobowiązał się w obecności zebranych do pokierowania całym przedsięwzięciem.
14 czerwca 2003 roku w siedzibie Polskiego Związku Żeglarskiego odbyła się ogólnopolska narada, w której obok wodniaków i działaczy PTTK i PZŻ uczestniczyli przedstawiciele szeregu stowarzyszeń, fundacji, przedsiębiorców prywatnych, władz samorządowych oraz wodniacy niezrzeszeni. Na tej naradzie powołano Ogólnopolski Komitet Organizacyjny (z przewodniczącym – Wojciechem Kuczkowskim oraz szefem Biura Organizacyjnego – Mirosławem Czernym), wręczono też pełnomocnictwa do organizacji operacji w poszczególnych regionach kraju.
Przebieg przygotowań
Lato 2003 roku było czasem intensywnych prac organizacyjnych – przewodniczący Kuczkowski miał ok. 20 spotkań w całym kraju, prowadzona była intensywna korespondencja listowna i elektroniczna zarówno w gronie członków Komitetu Organizacyjnego jak i wobec nowych partnerów. W lipcu kol. Edward Kozanowski objął funkcję Komandora Generalnego Powitania UE.
W dniach 4-7 września na Zlocie i Kursie Przodowników Turystyki Żeglarskiej PTTK kol. Kuczkowski ogłosił gotowy projekt harmonogramu i tras 21 rejsów i spływów, w tym Wielkiego Sztandarowego Rejsu Dookoła Serca Polski Komandora Generalnego Powitania, Edwarda Kozanowskiego, jako flagowego rejsu PTTK.
23 września 2003 roku Prezydent RP, Aleksander Kwaśniewski, odpowiadając na skierowane do niego pisma Prezesa PZŻ, Sekretarza Generalnego PTTK oraz Przewodniczącego Komitetu Organizacyjnego i Szefa Biura Organizacyjnego Powitania, zgodził się przyjąć honorowy patronat nad całą operacją. Był to nie tylko czynnik motywujący dla dotychczasowych współorganizatorów operacji, ale i zachęta dla inicjatorów innych przedsięwzięć, decydujących się na ich realizację pod tym patronatem i flagą Powitania (dotyczy to między innymi IX Flisu Odrzańskiego). W efekcie wykaz rejsów i spływów Powitania składał się obok imprez zainicjowanych przez organizatorów Powitania, także z imprez początkowo niezależnie przygotowywanych, czasem już o długiej tradycji.
Także we wrześniu Powitanie po raz pierwszy prezentowane było na targach turystycznych – Tour & Travel Warsaw. Korzystaliśmy z uprzejmości POT, udostępniającej miejsce na nasze materiały na swoim stoisku, była też okazja do licznych rozmów z przedstawicielami miejscowości „wodniackich”, biur podróży, klubów i innych struktur.
25 października odbyła się druga narada Ogólnopolskiego Komitetu Organizacyjnego, zatwierdzająca materiały programowe i przyjmująca zgłoszenia nowych rejsów i spływów. Wręczono też kolejne pełnomocnictwa oraz kompletowano listę komandorów poszczególnych rejsów i spływów, organizatorów imprez galowych.
Na listopadowych targach BOATSHOW w Łodzi odbyło się kolejne spotkanie organizatorów Powitania oraz publiczna prezentacja założeń i programu operacji. Na tych samych targach w czasie prezentacji Giżycka pani Burmistrz Jolanta Piotrowska poinformowała o planowanej Mazurskiej Gali Powitania UE w Giżycku i otrzymała dla swego miasta pierwszy Certyfikat Partnera Powitania UE, sygnowany przez prezesów PZŻ i PTTK oraz przewodniczącego Komitetu Organizacyjnego (w sumie wydano kilkadziesiąt takich certyfikatów – władzom zaangażowanych miast i województw, organizacjom ogólnokrajowym i regionalnym, klubom i firmom).
W grudniu odbyło się spotkanie komandorów rejsów i spływów, oceniające stan przygotowań i ustalające zasady ich działania. Dokonywano też ostatecznych weryfikacji harmonogramów poszczególnych rejsów.
W styczniu materiały Powitania, w tym anglojęzyczne wydanie biuletynu i plakat, zabrane zostały przez Sekretarza Generalnego PTTK, Andrzeja Gordona, na stoisko PTTK w czasie targów w Utrechcie. Członkowie Komitetu Organizacyjnego zabierali także materiały Powitania (również w wersji niemieckiej) na targi w Berlinie, Frankfurcie, Hamburgu, Dusseldorfie. Również wiceprezes PZŻ, Stanisław Latek, wykorzystywał swe liczne kontakty z europejskimi wodniakami dla popularyzacji Powitania.
Wydarzeniem, podsumowującym okres przygotowań do operacji były warszawskie Targi „Wiatr i Woda”, 12-14 marca 2004. PZŻ udostępnił na nich Powitaniu praktycznie całe swoje stoisko, materiały Powitania dostępne były także na stoisku PTTK i wielu współorganizatorów, partnerów operacji.
Kilkukrotnie informacje o stanie przygotowań referowane były na forum PZŻ (od Prezydium po Sejmik) i posiedzeniach władz PTTK. Od czasu zainicjowania operacji znacznie rozszerzyło się grono organizacji i instytucji współorganizujących imprezy Powitania, między innymi o ZHP, Ligę Morską i Rzeczną, LOK, Polski Związek Motorowodny, wiele stowarzyszeń, fundacji i klubów lokalnych. Nieoceniona była pomoc WOPR i Regionalnych Zarząd Gospodarki Wodnej. Bezpośrednio zaangażowało się wielu prezydentów miast, burmistrzów, przedstawicieli pozostałej administracji (w tym Urzędy Marszałkowskie i Wojewódzkie) – aczkolwiek w wielu regionach i miastach (szczególnie dużych, jak np. Warszawa, Kraków, zainteresowanie było mniej niż skromne).”
Mój osobisty komentarz
Sprawozdanie nie mówi o dziesiątkach rozmów „poza protokołem”, setkach telefonów. Bywały momenty zabawne, np. dzwonią do mnie z Zarządu Głównego Polskiego Związku Żeglarskiego, że właśnie otrzymali pismo o zgodzie ówczesnego Prezydenta RP na objęcie patronatu nad całą operacją. Oczywiście cieszą się, choć „troszkę” zdziwieni, bo prezes PZŻ nie zdążył jeszcze podpisać i wysłać prośby o patronat. Smaczku dodaje fakt, że prezydent Kwaśniewski i ówczesny prezes PZŻ Wiesław Kaczmarek, byli kolegami z ruchu studenckiego – ale na ten akurat temat nie mieli okazji wcześniej rozmawiać. Ja zaś od współpracowników prezydenta usłyszałem, że może PATRONOWAĆ, ale nie SPONSOROWAĆ…
Wojtek Kuczkowski już w pierwszej rozmowie sypał pomysłami na różne spływy kajakowe i rejsy żeglarskie, potem to pracowicie rozpisywaliśmy w katalog proponowanych imprez. Sukcesywnie kalendarz wydarzeń był uzupełniany o propozycje nam zgłaszane z całego kraju. Wcześnie uzyskany patronat Prezydenta powodował zresztą, że inne stowarzyszenia, kluby, fundacje zgłaszające do Kancelarii Prezydenta pomysły swoich akcji, odsyłane były do nas, z informacją że Prezydent już patronuje całości takich imprez na wodzie. Wiele propozycji Wojtka nie było dosłownie realizowanych, lecz okazało się (co równie cenne) inspiracją do zrobienia innych imprez, równie „niemożliwych do zrobienia”.
REJS SZTANDAROWY WOKÓŁ SERCA POLSKI
Dzięki wysiłkowi wielu osób udało się jednak zorganizować „Rejs Sztandarowy Wokół Serca Polski” Aż dwa miesiące żeglugi po gigantycznej pętli. Chyba pierwszy raz ta trasa pokonana w jednym rejsie, chyba od dziś nie powtórzonym! Uroczysty start z Bydgoszczy, macierzystego portu Edwarda Kozanowskiego, ówczesnego Przewodniczącego komisji Turystyki Żeglarskiej ZG PTTK. Brda. Kanał Bydgoski, Noteć, Warta. Odrą do Frankfurtu i Słubic. Tam Słubice zorganizowały Święto Odry połączone z równie świąteczną imprezą firmowaną przez Frankfurt. Tego dnia żeglarze płynący „pod górę” spotkali się z Flisem Odrzańskim – z autentyczną tratwą i flisakami z Ulanowa i flotylla większych, mniejszych statków i łodzi. By „gęściej” było na Odrze, w tym samym czasie przybył liczny Międzynarodowy Spływ Kajakowy Odrą, z Wrocławia do Szczecina. Na oko – średnia wieku kajakarzy ponad 70 lat, więcej niż Polaków było Niemców, Czechów i Austriaków. Tego dnia na pokładzie statku flagowego „Flisu…”, obok jego niezmordowanej organizatorki, Elżbiety Marszałek i komodora wszystkich flisów, kpt. ż.w. Włodzimierza Grycnera byłi – między innymi – burmistrz Słubic i nadprezydent Frakfurtu. Ten ostatni, dobrze zresztą mówiący po polsku, snuł plany ożywienia żeglugi turystycznej na Odrze. Rozbawił mnie mówiąc, że gotów kupić tramwaje wodne i statki pasażerskie, jeśli po polskiej stronie zbudowane zostaną przystanie „bo wiecie, u was mniejsza biurokracja!”
Żeglarze przez Wrocław dotarli Odrą do Koźla, Kanałem Gliwickim do portu w Gliwicach. Funkcję komandora rejsu przejął Wojciech Skóra, wieloletni potem przewodniczący Komisji Turystyki Żeglarskiej ZG PTTK i dyrektor Centrum Turystyki Wodnej PTTK. Tu jachty załadowane zostały na platformy i pojechały lądem do Broszkowic koło Oświęcimia. Później zarząd portu w Gliwicach w swych folderach zamieszczał jachty podnoszone z wody dźwigami, z hasłem reklamowym „Przetransportujemy Wszystko!” Jachty zwodowane zostały na Wisłę tuż koło miejsca, gdzie zaczęto (i szybko przerwano) prace nad największym portem węglowym nad Wisłą. Stąd węgiel miał płynąć Kaskadą Górnej Wisły do Krakowa, Nowej Huty, elektrowni w Połańcu i Kozienicach, do Warszawy i aż po port w Gdańsku. Portu tam nie ma – jest natomiast ujście rzeki Przemszy. Od tego miejsca, nazwanego Kilometrem Zero, formalnie zaczyna się Wisła Żeglowna. Żeglarze, wraz z gośćmi , w tym burmistrzem Oświęcimia i sołtysem Broszkowic podpłynęli odrobinę w górę od miejsca wodowania by „zaliczyć” zerowy kilometr. I dostać Certyfikaty Przepłynięcia Kilometra Zero Wisły, które przywiozłem. Potem Oświęcim, Kraków, Sandomierz, Kazimierz Dolny, Warszawa. Jeszcze Płock nie tylko powitał rejs, lecz i organizował największą Powitania imprezę galową, na Zalewie Włocławskim. Wreszcie – przez śluzę zapory we Włocławku, Toruń – do Bydgoszczy, by „zapiąć” do końca pętlę. Ufff. Największa, lecz nie jedyna przecież impreza „Powitania…”
Posumowanie
Od początku kwietnia do października 2004 roku zorganizowano:
Rejsy – 20
Spływy – 22
Regaty – 35
Imprezy galowe – 9
Konferencje, dyskusje panelowe, wykłady – 16
Inne imprezy – 13
RAZEM 115 wydarzeń na terenie całej Polski i prowadzących przez jej granice, zapowiadanych w ogólnopolskim wykazie rejsów i spływów lub zgłoszonych później. Więcej o nich – w następnych tekstach.
Dodam, że jeśli samo „Powitanie UE na polskich wodach” było imprezą jednorazową, choć całoroczną, nawiązane tam kontakty, doświadczenia w ciągu kilku lat zaowocowały działaniami też już mającymi blisko 20 lat historii:
Ø Konkursem o Nagrodę Przyjaznego Brzegu,
Ø Portalem internetowym Polskie Szlaki Wodne,
Ø Centrum Turystyki Wodnej PTTK,
Ø Licznymi wydawnictwami, konferencjami, raportem o stanie turystyki wodnej itd.
Mirek Czerny
